Prof. Dr. Serbülent Gökhan Beyaz

Fantom Antom Uzuv Ağrısı

Fantom Antom Uzuv Ağrısı

Klinik Sendrom
Amputasyon geçiren hemen hemen tüm hastalar, vücutta olmayan bölümün hala mevcut olduğu konusunda sıklıkla ağrılı ve üzücü bir his yaşarlar. Bu fenomenin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır ancak omurilik seviyesinde büyük bir kısımda etkilenme olduğu düşünülmektedir. Konjenital olmayan uzuvlarda bu fenomen görülmez. Hastalar çoğunlukla ekstremitenin şekilsiz ya da anormal pozisyonda olmasına rağmen uzuvu detaylı bir şekilde tanımlayabilir. Birçok hastada fantom uzuv hissi zamanla azalır, ancak bazı hastalarda fantom ağrı günlük yaşamın üzücü bir parçası olmaya devam eder. Fantom uzuv ağrısı genellikle etkilenen kutanöz bölgenin hareketi veya uyarılmasıyla şiddetlenen sabit, hoş olmayan, disestetik bir ağrı olarak tanımlanır; keskin, zonklayıcı bir nöritik ağrı, sabit disestetik semptomların üzerine eklenebilir ve bazı hastalar refleks sempatik distrofiyi anımsatan yanıcı bir komponente dikkat çeker. Bazı araştırmacılar, ampütasyondan önce şiddetli uzuv ağrısının fantom uzuv ağrısı insidansını artırdığını bildirdi ancak diğer araştırmacılar bu korelasyonu bulamadı.

Belirti ve Bulgular
Fantom uzuv (ekstremite) ağrısı genellikle çok çeşitli formda olabilir ancak genellikle dizestezik ağrı şeklinde meydana gelir. Ek olarak, hastalar anormal kinestezik hisler (yani uzuvun anormal bir pozisyonda olduğu gibi) veya anormal kinetik hisler (yani uzuv hareket ediyor gibi) yaşayabilir. Araştırmacılar, fantom uzuv ağrısı olan birçok hastanın teleskopik fenomen yaşadığını bildirdi; örneğin bir hasta, fantom ayağını doğrudan proksimal uyluğa yapışıkmış gibi hissettiğini bildirebilir. Fantom uzuv ağrısı zamanla azalabilir ve daha genç hastaların bu azalmayı yaşaması daha olasıdır. Fantom uzuv ağrısının olağandışı doğası nedeniyle, davranışsal bir bileşen her zaman mevcuttur.

Tedavi
İlk adım, hastalara, bir uzuvun kaybından sonra hayali ağrının normal olduğu ve bu duyumların hayal değil, gerçek olduğu konusunda güvence vermektir; bu bilgi tek başına hastaların kaygı ve üzüntüsünü azaltabilir. Aşağıdaki tedaviler fantom uzuv ağrısını hafifletmek için faydalı olabilir.
Analjezikler, Antidepresan ve Opioid ilaçlar

Sinir Bloğu
Lokal anestezik ve steroid ile nöral blokaj ya epidural sinir blokajı ya da ağrılı bölgeye giden sempatik sinirlerin bloke edilmesi, yukarıda bahsedilen farmakolojik modalitelerin fantom ekstremite ağrısını kontrol edememesi durumunda, makul bir sonraki adımdır. Sinir blokajının fantom uzuv ağrısını giderdiği kesin mekanizma ile bilinmemektedir, ancak omurilik seviyesinde ağrı iletiminin modülasyonu ile ilgili olabilir.

Diğer Tedaviler
Güdük üzerine buz paketleri uygulanması fantom ekstremite ağrısı olan bazı hastalarda rahatlama sağlayabilir. Muhtemelen küçük liflerin iletiminin artması nedeniyle çoğu hastada ısı uygulaması ağrıyı artırır, ancak soğuk uygulamasının etkisiz olması durumunda denenmeye değer olabilir. Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu ve titreşimi de sınırlı sayıda hastada etkili olabilir. Bu modalitelerin avantajlı risk-fayda oranı, onları sempatik sinir blokajı ile geçmeyen veya farmakolojik tedaviyi tolere edemeyen hastalar için makul alternatifler haline getirir. Omurilik stimülasyonunun denenmesi (Spinal Kord Stimülatörü; Ağrı pili; omurilik pili) de akıllı bir seçenektir. Kapsaisinin topikal uygulaması fantom uzuv ağrısı çeken bazı hastalarda faydalı olabilir; bununla birlikte, bu ilacın uygulanmasıyla ortaya çıkan yanma çoğu zaman yararlılığını sınırlar. Fantom uzuv ağrısı çok şiddetli olabileceğinden ve bu kadar yıkıcı sonuçlara yol açabileceğinden, klinisyen bunu hızlı ve agresif bir şekilde tedavi etmelidir. İntihar önlemleriyle hastaneye yatmayı zorunlu kılan sinsi şiddetli depresyon başlangıcına özel olarak dikkat edilmelidir.